Menfi tespit, bir hukuk terimidir ve bir hukuki konuda herhangi bir hak veya yükümlülük doğurmadan önce, bu hak veya yükümlülüğün varlığını ya da yokluğunu belirlemek için yapılan bir tespittir. Bu tespit, genellikle bir davacının açacağı bir davada veya bir tarafın yargıya başvurmadan önce, karşı tarafın hukuki durumunu açıklığa kavuşturmak amacıyla yapılır.
Menfi tespit davaları, daha çok malvarlığı, fikri mülkiyet hakları, miras, vasiyetname geçerliliği, sözleşmeler gibi konularda görülür. Bir menfi tespit davası, tarafların uyuşmazlığını çözmek yerine, sadece hukuki durumun açıklığa kavuşturulmasını hedefler.
Menfi tespit davası açmak için, tarafların aralarındaki uyuşmazlığı belirli bir zamanda ve yerde gerçekleşen bir olaya dayandırmaları gerekmez. Bu tür davaların açılabilmesi için, sadece taraflar arasındaki hukuki durumun belirsizliği yeterli olur.
Menfi tespit davalarında, hakim tarafların iddia ve savunmalarını dikkate alarak, hukuki durumun varlığını ya da yokluğunu belirler. Davanın sonucunda, tarafların hukuki durumlarının belirsizliği giderilir ve bu durum, gelecekteki uyuşmazlıkların önlenmesine yardımcı olur.
Sonuç olarak, menfi tespit, hukuki bir durumun varlığını ya da yokluğunu belirlemek amacıyla yapılan bir tespittir. Bu tür davalar, taraflar arasındaki hukuki durumun belirsizliğini gidermek için açılır ve uyuşmazlıkların önlenmesine yardımcı olur.